In 2024 zette de gemeente Nijmegen flinke stappen op het gebied van deelmobiliteit. Niet zonder resultaat: ze wonnen de Deelaward 2024 (voor het tweede jaar op rij) voor middengrote gemeenten. Deelawards worden uitgereikt aan gemeenten die opvallend veel doen om deelmobiliteit goed en overal beschikbaar te maken voor bewoners.
Titia Bijma, beleidsadviseur deelmobiliteit bij de gemeente Nijmegen, vertelt: "Ik maak het beleid rondom gedeelde mobiliteit. Nijmegen groeit flink en we bouwen veel nieuwe woningen. Niet iedereen krijgt straks een eigen parkeerplaats of heeft een eigen auto nodig. Dat vraagt om alternatieven als lopen, fietsen, openbaar vervoer én deelmobiliteit. We willen inwoners meekrijgen in de mobiliteitstransitie. Aan ons als gemeente om ervoor te zorgen dat er goed deelvervoer beschikbaar is. Ik zorg voor een goede inbedding van alle initiatieven.”
In 2024 stelde de gemeente nieuw beleid op: Aanpak deelmobiliteit 2024-2028. Titia: “Daarin staan vier pijlers. We willen meer gemeentelijke regie nemen voor het deelmobiliteitsaanbod in gebiedsontwikkelingen, met en vóór inwoners deelmobiliteit betaalbaar en toegankelijk maken voor iedereen én meer mobiliteitshubs in de stad creëren. Ook werken we aan een regionaal deelvervoernetwerk: er is veel verkeer tussen Nijmegen en regiogemeenten en daar kan deelmobiliteit een goede oplossing voor zijn.”
Een van de eerste stappen binnen dat beleid was een proef voor inwoners met een laag inkomen. “100 inwoners konden maandelijks voor €50 reizen met het OV én deelvervoer. Dit verliep erg positief: enkelen maakten zelfs 60 tot 80 ritten in de proefperiode”, vertelt Titia enthousiast.
En de gemeente Nijmegen stimuleert commerciële aanbieders van deelvervoer met extra budget, om het bereik te vergroten en bepaalde groepen een lager tarief aan te bieden. “En we stimuleren lokale initiatieven. Bijvoorbeeld in Nijmegen-Oost, waar maar liefst 37 huishoudens via autodeelcoöperatie ZoOost 6 auto’s delen.” Ook nieuw: de P+R fietsen. “Met een parkeerkaartje voor de P+R Noord kunnen mensen gratis gebruik maken van een e-bike, als extra optie naast de bus. De eerste reacties zijn erg enthousiast!”
In nieuwbouwgebieden, zoals Winkelsteeg, verkent de gemeente hoe ze meer regie kunnen nemen op deelmobiliteit. “Door de verplichting voor het creëren van deelmobiliteitsaanbod bij ontwikkelaars weg te nemen en die verantwoordelijkheid als gemeente op ons te nemen. Dan kunnen ontwikkelaars nog steeds bouwen met minder parkeerplaatsen, maar zijn wij aan zet om te zorgen voor een betrouwbaar en passend aanbod aan deelmobiliteit dat op de lange termijn blijft werken.”
Ze vervolgt: “Een mogelijke invulling daarvan is bijvoorbeeld het gesprek actief aangaan met toekomstige inwoners om te kijken hoe we deelmobiliteit het beste kunnen faciliteren voor hen. We zijn echt aan het pionieren hierin. Ik geloof heel erg in deze oplossing, maar dan moet het wel goed van de grond komen.”
Waarom zet de gemeente Nijmegen zo stevig in op deelmobiliteit? “Het doel van de transitie is uiteindelijk dat mensen ander gedrag gaan vertonen. Als gemeente kunnen we veel willen, maar we zijn ervan overtuigd dat het forceren van deze keuzes alleen maar leidt tot veel weerstand. Liever nemen we inwoners op een prettige manier mee in de mobiliteitstransitie”, legt Titia uit.
Er zijn namelijk genoeg voordelen voor de inwoners. “Denk alleen al aan ruimte: deelauto’s en fietsen vervangen erg veel parkeerplekken. Sociaal gezien zorgen lokale autodeelcoöperaties voor meer contact onder bewonersgroepen. En deelauto’s zijn vaak duurzamer en elektrisch.”
Titia ziet naast kansen ook veel uitdagingen de komende jaren. "Deelmobiliteit is nog relatief nieuw, iets wat mensen vaak niet kennen of nooit hebben gebruikt. Daar is wat meer hulp bij nodig. Mensen erin meenemen, laten zien dat het een goede optie kan zijn. En van hen horen waar we tegenaan lopen - die proef met mensen met een laag inkomen hielp daar enorm mee.”
De grootste uitdaging? “Echt het contact met de inwoner. Uit een verkenning naar mobiliteitsongelijkheid kwam naar voren dat mensen het fijn vinden om iemand in hun omgeving te hebben die ze makkelijk kunnen vragen over deelmobiliteit. Ik zou daar graag een buurtambassadeur voor willen vanuit de gemeente, waar mensen terecht kunnen met hun vragen en behoeftes. Dat is echt een wens van mij.”
Initiatieven als Slim en Schoon Onderweg zijn in dit proces waardevol voor de gemeente Nijmegen. “Via de werkgeversaanpak schakelen we regelmatig met hun mobiliteitsmakelaar: wat speelt er, hoe kunnen bedrijven aanhaken, hoe promoten we bijvoorbeeld de P+R fiets? Vanuit Slim en Schoon Onderweg loopt ook een heel traject om deelmobiliteit in de regio te stimuleren. Hoe geven we het vorm voor alle verschillende doelgroepen? Daar denken we gezamenlijk over na: het is goed om die regionale afstemming te hebben.”
Titia kijkt met enthousiasme vooruit. “We hebben onlangs een campagne gedaan om Nijmegenaren te zoeken die geïnteresseerd zijn in autodelen. Daar hebben we meer dan 50 reacties op gehad: mensen die hun eigen auto willen delen, ernaar op zoek zijn, of een coöperatie willen starten. We zijn nu bezig met het vervolg van dat traject, evenals het verder uitwerken van de eerder benoemde pijlers en bijbehorende initiatieven.”
Ook heeft Titia nog tips voor andere gemeenten: "Het landelijke programma is hard bezig om gemeenten op weg te helpen. Er is een modelbepaling gemaakt, waarmee je zelf kunt kijken hoe deelmobiliteit in jouw gemeente past. Dat kost minder tijd. Projecten die we in Nijmegen organiseren, zouden ook heel goed in omliggende gemeenten kunnen werken. Geef elkaar de ruimte om dingen gezamenlijk op te pakken”, sluit ze vrolijk af.
